Ultimi Nutizie

Attualità mundiale per u populu corsu

Rivista Principià

Topografia di l’arrivu

Topografia di l'arrivu

Prima parte di a trilogia di Budapest scritta da Alessandro Napoli, chì campava in a capitale ungherese à u principiu di l'anni 2000.

Budapest, Aostu 2003. Aghju ghjustu stallatu in un appartamentu in u Quintu District, ghjustu in u centru di Pest, chì tandu significa u centru di tutta a capitale è di tutta l'Ungheria. In un sensu geugraficu, hè ancu u centru di l'Auropa, essendu più o menu à mità di strada trà Lisbona è Mosca.

À un pâté de maisons se trouve la promenade du Danube avec une vue panoramique sur la rive opposée, celle de Buda, vers le Palais Royal, le bastion des pêcheurs et la flèche gothique du campanile de l'église de Matthias Corvinus, une vue que les touristes asiatiques, L'Americani è l'Auropei chì invadenu a cità tuttu l'annu tempesta cù e so càmera digitale. Sè fighjulà da una di e finestri di u mo appartamentu nantu à a strada di casa, perpendiculare à u Danubiu, possu fighjà quella scenografia ancu senza muvimenti un passu, cunfortu vistutu in tracksuits o pijama, secondu u tempu.

Dui blocchi da casa ci hè Roosevelt Square, chì u so nome hà cambiatu in Széchenyi István tér, István Széchenyi Square, chjamatu dopu à u cuntu innovativu di idee liberali chì era u primu à custruisce un ponte di veiculi sopra u Danubiu. A tupunimia di Budapest hè in evoluzione constantemente, i nomi di e strade è di e piazze sò cambiati secondu u culore ideologicu di i guverni successivi. Nantu à a piazza si trova u Palazzu di l'Accademia, un edifiziu neoclassicu ancu ughjettu di innumerevoli scatti fotografici da i turisti stranieri. Nantu à u listessu ci sò dinù dui edifici di architettura raziunalistu custruiti in l'ultima dicada di u regime cumunista, unu hè un hotel gestitu da a catena Franco-internaziunale Accor cù a marca Sofitel, l'altru hè temporaneamente chjusu è vallatu in u 2003, sò u travagliu nantu à eliminà a muntagna d'amianto cù quale l'ingegneri di u regime l'avianu stufatu.

In più di u Palazzu di l'Accademia è di i dui edifici transcommunisti sopra citati (aghju utilizatu stu neologismu incunatu da mè per definisce tuttu ciò chì hè creatu in Ungheria in l'anni 1980, l'ultima tappa di l'era kadarista), a scenografia di a piazza Roosevelt allora hè cumpletata da Palazzu di Gresham è u Danubiu, cù u Lánchíd, u Ponte di a Catene, chì u attraversa per ghjunghje à l'altra riva, quella di Buda. À quellu chì hà studiatu un pocu di l'ecunumia, u cugnome Gresham dice qualcosa ("i soldi cattivi caccià i soldi boni"), ma Thomas Gresham hè natu è hà campatu assai prima di a custruzzione di stu edifiziu. U banchieri britannicu era in fatti un omu di u XVImu seculu, mentri l'edifiziu chì domina a piazza hè statu custruitu à u principiu di u XXu seculu in stile secessionista ("liberty" si diceria in talianu o "Art Nouveau" in francese) da i Gresham. Life Assurance Company di Londra, per allughjà l'uffizii per l'Imperu Austro-Ungarico è e famiglie di i so impiegati si trasferì da u Tamigi à u Danubiu. Una di e tanti storii di l'età d'oru di Budapest burghesi è capitalista di successu, trà i seculi XIX è XX. U ponte custruitu da u Conti Széchenyi, u Cavour di u Danubiu cum'è dicenu, hè impressiunanti, soprattuttu quandu hè suggestivamente illuminatu à a sera. Quandu hè tardu a sera, è finu à a mezzanotti, vale à dì l'ora quandu si spegne l'illuminazione di i monumenti chì si affaccianu à Buda, mi piace à pusà nantu à u latu di Pest fighjendu u Palazzu Reale è u Bastione di i Pescatori.

Qualchi passi in daretu (à dui blocchi da a piazza, cum’è dicia) è tornu à u bastimentu duv’aghju campatu in quellu Aostu di u 2003. Forse pò esse un segnu di distinu per mè, chì sò talianu è miridiunali, ma u fattu hè chì l'edificiu in quale aghju campatu in una strada chjamata dopu à Lajos Tüköry. Lajos Tüköry era infatti una persona di idee internazionaliste mazziniane e kossuthiane che combatteva come volontaria sotto Garibaldi in l'Spedizione di i Mille chì liberò l'Italia meridionale da a duminazione borbonica. Murì in Sicilia, e in Palermu mi pare di ricurdà chì un corsu fù ancu chjamatu dopu à ellu.

L'altri carrughji in a parti sittintriunali di u Quintu District, chjamati Lipotvaros (a cità di Leopoldu) sò chjamati dopu à l'eroi ungheresi di i rivolti anti-Absburgi chì si sò innamurati di l'Italia è l'eroi di u Risorgimento talianu chì si sò innamurati di l'Ungheria. : à pochi passi da a casa ci hè ancu una strada chì porta u nome di Garibaldi, è questu hè à pochi metri da a piazza dedicata à Lajos Kossuth, eroe di a rivuluzione anti-Absburgu di u 1848. E bandere taliana è ungherese anu i stessi culori. tramindui sò tricolori, cù a sola diferenza chì mentre in a bandiera italiana i trè culori sò disposti verticalmente in l'ungherese i stessi culori sò disposti horizontalmente. Quellu trà l'Italia è l'Ungheria hè una storia d'amore ; certe volte eramu contr'à (tipicamenti durante a prima Grande Guerra) ma più spessu da u listessu latu, ancu s'è parechje volte, inseme, da u latu sbagliatu : da u latu perde.

U bastimentu ch'e aghju campatu hè a mità di u XIXmu seculu. Ripintavanu a facciata, eliminendu u culore grisgiu-neru preexistente. A pochi passi, di u latu oppostu di u Danubiu, ci hè a piazza di a Libertà duv’ellu si trova sempre l’edificiu di a radiu, quellu duv’ellu principia l’insurrezzione d’ottobre-nuvembre di u 1956, nant’à a listessa piazza ci hè l’ambasciata americana è i giardini duv’ellu ci hè esemplari quella dolorosa umanità senza casa chì si trova daretu à a facciata "rispettuosa" di stu campu di capitale fora di notte è ghjornu. È ancu di a generazione crescente è scintillante di imprese di cunsulenza d'investimentu in l'Europa di l'Est chì anu saltatu Vienna per vene à stallà quì. È quella di e filiali ungheresi di i banche straniere cù i so impiegati cù u nasu spuntatu chì passanu in i ristoranti lucali à u tempu di pausa.

A porta hè una di l'alti, robusti intarsiati in legnu di quercia, crede. Una rùbbrica si apre è prima di ghjunghje à a scala o à l'ascensore si attraversà un cortu corridor. À l'entrata ci hè una piccula porta à a diritta. Sò ch’ella si affaccia nantu à una stanza duv’elli sò tenuti i puzzicheghji chì i sanatori venenu à cullà ogni ghjornu à a matina è prima di l’alba. Pocu dopu à a piccula porta, sempre à diritta, ci hè un grande tabellone. A mo cunniscenza di l'ungherese mi permette di decifrare u cuntenutu, escludendu qualchi parolle ch'e aghju poi assicuratu di circà in u dizziunariu bislingua. U tavulu di avvisu cuntene una foglia di carta gialla sottu u vetru chì mostra e regule di u condominiu. Ci sò assai più di quelli in a tavola Mosaica è ci sò assai prescriptions chì ùn sò micca indicativi ma perentori. U stilu di a scrittura hè a mità di strada trà l'invitazioni austro-ungariche à i boni costumi è a rigida moralità cumunista. Deve esse quì per decennii, è hè singulari chì ùn porta micca traccia di vandalismu; hè intactu, coperto da vetru.

Procedendu in u corridore à manca principia una scala, o megliu saria più currettu chjamà una scala. In marmura cù corrimano in legnu pregiatu è ringhiere in ferru battutu. Trà i varii scalini ci hè un vacu chì porta, à u pianu di terra, à un cancellu in ferru battutu. Una porta elegante chì però oghje ùn dà accessu à nunda. Ilona, ​​​​una compagna di stanza ottugenaria sopravvivente d'altri tempi, m'hà dettu chì prima di a guerra ci era una cabina di ascensore in quellu vacu. "Era pannellata in legnu di caoba è avia un sediu plegable cù un cuscinu di pelle. Duranti a guerra hè finitu in pezzi, u legnu ùn si pudia truvà facilmente è era usatu per u riscaldamentu ". Salendu a scala si capisce chì era un accessu rapprisentante à l'eleganti appartamenti à i diversi piani. In i tempi di a munarchia è di quelli di a reggenza. I servitori, chì ùn mancavanu in quelli tempi, ùn pudianu cullà a scala, per e zitelle chì venenu à serve à a famiglia da i paesi di a grande pianura a strada permessa era diversa. Stessa regula per l'assistenti di i fornitori.

Ancu à a fine di u corridore d'ingressu à l'edifiziu, ci hè ancu un cortile chì oghje i membri più vechji di u condominiu mantenenu vuluntariamente cù a zappa a terra è l'irrigazione di e piante è dopu, à u latu drittu è ghjustu davanti à l'accessu à l'edificiu. scalinata, un bellu porticu ben illuminatu da u quale partenu altri scalini. Sò più modesti chè a scala, hè per quì chì "servi è picciotti" puderianu passà in i tempi passati. È questu hè induve accede à u mo appartamentu. I scalini portanu, pianu à pianu, à e galerie chì dannu accessu à passerelle à ringhiere affacciate nantu à a corte è chì ricordanu quelle di certe case milanesi. Questu ùn mi sorprende micca, dopu chì Milanu è Budapest eranu duie cità sorelle, sorprendentemente simili è duie duminate da l'Absburgi. Per esempiu, quandu ci era abbastanza soldi per fà festa in Budapest è in Milanu, si celebrava cocendu è sirvutu pane è fritte di porcu o di vitella, cum'è ancu in Viena. (1. cuntinuà)


Questa hè una traduzzione automatica da a lingua italiana di un post publicatu in StartMag à l’URL https://www.startmag.it/mondo/topografia-arrivo/ u Thu, 15 Aug 2024 05:08:58 +0000.