Perchè avemu bisognu di un novu Enrico Mattei
Avà chì simu in una crisa energetica cù l'Auropa in ghjinochji è u paese nantu à i bills, è nimu ùn hè capace di superà l'aumentu di i prezzi, sentimu una forte nostalgia di Mattei… U cumentu di Marcellu Veneziani, ghjurnalistu è scrittore
À a fine d'ottobre di sessant'anni fà, l'Italia perde tragicamente "l'omu più putente d'Italia, dopu à Ghjuliu Cesare". Le jugement exagéré de la BBC se référait à Enrico Mattei, le « magnat » qui avait tenté de redonner un rôle à l'Italie grâce aux sources d'énergie et à une politique étrangère audacieuse méditerranéenne. Mattei hà vulsutu "custruì a suvranità energetica di l'Italia" cù l'ENI, passendu da u "gattino spavintatu" à u cane à sei zampe (simbulu di e quattru rote, più duie zampe).
A definizione hè in u sottutitulu di un libru grossu, onestu è ducumentatu di Leonardo Giordanu, Enrico Mattei, appena publicatu da Giubilei-Regnani. Marchigianu, figliolu di un carabiniere, Mattei era un militante fascista da ghjovanu ; tandu diventa capu di e brigate partigiane « bianche ». Avia dui mila omi sottu à ellu, ma sò diventati 40 mila u 25 d'aprile. Cuncepì a Resistenza cum'è una liberazione naziunale contr'à l'invasore, piuttostu chè una guerra civile antifascista, ricusò l'egemonia cumunista è pruvò in vanu à caccià i partigiani cristiani fora di l'ANPI, l'associu di partigiani. Hà ghjucatu un rolu eminente in u primu DC. U Cumitatu di Liberazione Naziunale vulia ch'ellu guidà l'Agip, cù l'intenzione di liquidà a cumpagnia di u regime passatu. Invece Mattei hà rianimatu cum'è Eni, rinfurzatu è ramificatu in una strategia naziunale di sovranità energetica è indipendenza. S'oppone à l'egemonia di e Sete Sisters, e cumpagnie petrolifere americane, hà realizatu una pulitica autònuma in Africa è in u Mediu Oriente, da l'Iran à l'Algeria, sustene u naziunalismu di Nasser in Egittu, scontru cù Israele per u so pro-arabu; hà sbulicatu e cundizioni ecunomiche chì l'USA imponenu à u mondu culunisendu in nome di l'energia. Mattei hà cuntribuitu à a nascita di a reta di l'autostrada in Italia ; il réussit à réduire le prix de l'essence et des engrais, achète et relance des entreprises en crise (comme Pignone), fonde le journal anti- Corriere , il Giorno , innovateur à l'époque, à l'appui du virage vers le centre- manca; hà finanziatu i currenti pulitichi, cum'è quellu di Base in DC, in sustegnu à a so strategia. Il a mis en place un secteur de production cinématographique à l'ENI, comme l'Istituto Luce du régime passé, pour diffuser les succès de l'ENI dans le système italien.
Hà avutu u sustegnu di De Gasperi è po di Gronchi è Fanfani, è l'ostilità di a diritta demucratica cristiana, di i liberali, di Don Sturzo è di Montanelli. Cum'è u fascismu, hà aduttatu un sistema ecunomicu mistu, cù una forte prisenza publica à fiancu à l'impresa privata ; hà ancu seguitu a linea perseguita da Mussolini in a pulitica estera è in l'apertura cummerciale à l'URSS. Era a linea di u Mediterraniu, chì tornava à Crispi, è chì rifarìa dopu cù Craxi è, cù qualchì ambiguità, cù Moro è Andreotti. Tutti dopu à Mattei hà pagatu assai per quella linea ritenuta anti-Atlantica. U casus belli, nota Giordano, era l'esclusione di l'ENI da l'affari di i maiori americani cù l'Iran, chì Mattei hà aggiratu da negoziatu direttamente è vantaghji cù Teheran.
Mattei era un patriottu, un naziunalistu pupulare, ci era una forte cumpunente naziunalistu è una fiertà taliana – nota u so biògrafu Nico Perrone – chì matura quand'ellu s'unì à u partitu fascista. In a so Storia di a Republica, Giano Accame u cunsidereghja un innovatore brillanti è "la sola persunalità" capace di restituà à l'Italia una pulitica naziunale-pupulare di u putere. In verità, quella stagione irripetibile hà avutu ancu altri innovatori impurtanti di a marca italiana è l'ingenuità: pensate à Adriano Olivetti cù l'urdinatori è à Felice Ippolito per l'energia nucleare, è ancu à qualchi figure imprenditoriali. Tandu hè ghjuntu u boicottamentu sistematicu è u "plagiu" di i brevetti, chì strappavanu primati è invenzioni da l'Italia è ci anu attribuitu à u rolu di culunia è di paese dipendente (da l'anni 1990, avemu persu ancu i marchi è l'industrii italiani).
Mattei hà fattu parechji nemichi, soprattuttu in l'USA, è ci era assai pressione per impediscelu. Mattei era senza scrupule, audace, adoprava i stessi metudi pirati di i so cuncurrenti (si definiva « un Francis Drake au service de l’Italie ») ; passava per un grande corruptore, anzi quellu chì hà introduttu a corruzzione in u sistema talianu. Era ancu implicatu in i tour di scorta è lolita.
Ma tuttu ciò ch'ellu facia in a pulitica è in l'affari, l'hà fattu per l'Italia è micca per ellu stessu ; avia una visione è vulia fà a so patria grande, per ogni modu. Ciò chì mancava à u DC, cum'è Andreotti stessu l'hà ricunnisciutu una volta.
Cristianu fervente, Mattei hà cridutu à l'intervenzione di a Pruvidenza in a storia, hà fattu u segnu di a croce quand'ellu si imbarcava in un aviò. Ultimamente si senti minacciatu ; una notte – conta Giordanu – a so moglia l’hà pigliatu à pienghje. Avia ricevutu minacce di morte per ellu è a so famiglia per a so pusizione pro-algeriana in a guerra di liberazione da a Francia. Voli annullati, rotte cambiate, vana prudenza. U 27 d'ottobre 1962 s'hè sbattutu in un volu da Sicilia à Milanu in celu sopra Bascapé, in l'area di Pavia. Avia 56 anni. Una cummissione d'inchiesta nant'à a so morte numinata da Andreotti, Ministru di a Difesa, ùn hè ghjunta à nunda. Ma decennii dopu, cù a caduta di u Muru è poi di l'URSS, una nova inchiesta hà verificatu ch'ellu era statu un attaccu ma l'inchiesta hè stata chjusa perchè era ritenutu impussibile di rintraccià i culpiti.
Avà chì simu in una crisa energetica cù l'Auropa in ghjinochje è u paese in ruttu, è nimu ùn hè capace di gestisce l'aumentu, sentimu forte a nustalgia di Mattei, l'omu chì, cù i so sei zampe. cane, hà datu energia à l 'Italia.
Articulu publicatu nant'à marcelloveneziani.com
Questa hè una traduzzione automatica da a lingua italiana di un post publicatu in StartMag à l’URL https://www.startmag.it/energia/perche-ci-vorrebbe-un-nuovo-enrico-mattei/ u Sun, 25 Dec 2022 06:42:55 +0000.